Lista aktualności Lista aktualności

Dlaczego zrąb?

W związku z zamieszczanymi na portalach społecznościowych postami i komentarzami (m.in. na profilach Fundacji Dzika Polska oraz SupraśLAS) dotyczącymi prac zrębowych prowadzonych w pobliżu Supraśla w oddz. 263, przedstawiamy informację dotyczącą tej sprawy.

Zrąb zlokalizowany w pobliżu szosy Supraśl - Majówka jest normalnym, planowym zrębem. Został on zaprojektowany w aktualnie obowiązującym Planie Urządzenia Lasu, obowiązującym od 2016 roku. Podczas prowadzonych przed jego zatwierdzeniem konsultacji społecznych nie zgłaszano w tej sprawie zastrzeżeń.

Pojawiające się obecnie zarzuty, że naruszone zostały przepisy ochrony przyrody wynikające z istnienia różnych form ochrony na tym obszarze, są całkowicie bezpodstawne. Ani plany ochrony obszarów Natura 2000, ani plan ochrony Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej nie zabraniają wykonania w tym  miejscu, zgodnego z prawem i ze sztuką leśną zrębu. Leży on też poza obszarem strefy ścisłej uzdrowiska. W wydzieleniu, w którym prowadzone są prace, nie zostały wyznaczone żadne strefy ochrony gatunkowej. Istniejąca niegdyś strefa ochrony włochatki została przed kilku laty – decyzją Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Białymstoku - zlikwidowana z powodu jej opuszczenia. Obecne doniesienia jakoby niedawno ktoś gdzieś na tym terenie obserwował włochatkę, wyglądają na dorabianie argumentów post factum. Jeśli rzeczywiście ta sowa znów pojawiła się w rewirze i nie została zaobserwowana przez leśniczego (notabene, pasjonata ornitologii), dlaczego ten fakt nie został zgłoszony do nadleśnictwa, by objąć to miejsce ochroną?

Drzewostan o którym mowa ma 167 lat. Jak na sosnę to zaawansowany wiek. Ten las, dziś jeszcze piękny, zmierza już do fazy rozpadu. Dojrzałych sosen będzie stopniowo ubywać, a większe nasłonecznienie sprawi, że teren zostanie opanowany przez maliny, jeżyny i rozmaite gatunki krzewów. To na pewno nie będzie las, jaki chcielibyśmy zostawić wnukom...  Nam, leśnikom zależy na zachowaniu klejnotu Puszczy Knyszyńskiej, jakim jest sosna supraska, zwana też sosną masztową. Jest ona wyjątkowa w skali kraju a może i Europy! Zależy nam, aby lasy w nadleśnictwie, a więc i wokół Supraśla, były jak najokazalsze, najzdrowsze, by wzbudzały zachwyt odwiedzających. Chcemy też, by dawały dobrej jakości drewno - to też jest ważne! Tak jak rolnik czy ogrodnik zbiera swoje plony, podobnie  czynią leśnicy.

Społeczeństwo chce żyć ekologicznie, budować domy z drewna, mieć drewniane meble, schody, podłogi,  ławki, wiaty i garaże. Wystarczy rozejrzeć się po Supraślu. Większość budynków, w całości lub przynajmniej w części,  zbudowana jest z drewna. Znaczna część supraślan ogrzewa drewnem swoje domy. Las daje też lokalnej społeczności miejsca pracy. Jako leśnicy, robotnicy leśni, tartacznicy, stolarze, dekarze, parkieciarze, pracują nieraz całe pokolenia. Często praca związana z lasem  to jedyne źródło utrzymania wielu rodzin. Supraśl od wieków był związany z puszczą. Wokół od wieków wycinano drzewa, a mimo to  nie doprowadziło to do zubożenia terenu i nie sprawiło, że wokół miasta mamy same pola!

Wiosną 2023 r., z nasion innych dojrzałych sosen, w miejscu zamierających starych drzew, zostanie posadzony młody las sosnowy. Sosna, będąc gatunkiem światłożądnym, aby się odrodzić, potrzebuje do wzrostu otwartych przestrzeni, pełnego słońca. W naturze znajduje je na skutek katastrof: huraganów, pożarów… Dziś ich odpowiednikiem jest zrąb zupełny.  Na takiej otwartej do słońca uprawie pojawi się niezliczona ilość gatunków roślin, owadów i ptaków, dla których stary las nie stwarza odpowiednich warunków do życia. Tak jak w społeczeństwie: puszcza potrzebuje obecności wszystkich pokoleń, nie tylko najstarszego.

Pochodzenie drzewek, które zostaną tu posadzone, nie jest przypadkowe. W wybranych  fragmentach Puszczy Knyszyńskiej leśnicy z Biura Nasiennictwa Leśnego, Instytutu Badawczego Leśnictwa i z innych leśnych instytucji wybrali drzewostany, w których rosnące drzewa są najlepsze w całym regionie. Najlepsze, czyli najzdrowsze, najwyższe, mało gałęziste, o prostych, zbieżystych pniach, wzbudzające zachwyt odwiedzających. Nasza sosna, historycznie zwana sosną masztową, ceniona jest na całym świecie! Drewno tych drzew ma najwyższą jakość. Chcąc zachować te cenne drzewostany, leśnicy tworzą ich – nazwijmy to: pewnego rodzaju kopie.

W Polsce istnieje Program Zachowania Leśnych Zasobów Genowych. To właśnie w ramach tego programu tworzone są te swoiste kopie najlepszych drzewostanów. Polega to na tym, że zbierane są  nasiona z rosnących okazałych drzew, (przy pomocy drzewołazów, czyli wynajętych alpinistów wspinających się na drzewa i zbierających szyszki, co jest bardzo kosztowną inwestycją), następnie z tych nasion w szkółkach leśnych hodowane są sadzonki, które sadzi się już jako nowe pokolenie najlepszych drzew w nowym miejscu.

Powierzchnia w oddziale leśnym 263 jest właśnie takim miejscem wybranym w Programie Zachowania Leśnych Zasobów Genowych w Nadleśnictwie Supraśl. Tu będą posadzone sadzonki najlepszych puszczańskich drzew, tworząc kopię drzewostanu rosnącego na obrzeżu Supraśla, uznanego za wyłączony drzewostan nasienny (WDN).

Obecny, stary las posadzony ponad sto sześćdziesiąt lat temu, właśnie został ścięty, bo osiągnął już – z punktu widzenia jakości drewna - maksimum swego wieku. By przyszłe pokolenia też mogły cieszyć się lasem, w tym samym miejscu zostanie posadzony nowy. To prawda, że nie zastąpi on za naszego życia widoku poprzedniego lasu, ale Puszcza Knyszyńska jest ogromna. W wielu miejscach do dojrzałych lat dochodzą inne drzewostany. Puszcza się zmienia tak jak ludzkie zbiorowości: odchodzą starzy ludzie ale gdzie indziej rodzą się dzieci, a jeszcze gdzie indziej ludzie w sile wieku stają się seniorami.

Cięcia i nasadzenia nowego lasu, to myślenie o kolejnych pokoleniach, które chcą żyć tak samo jak my, w otoczeniu przyrody, ale też korzystać z jej zasobów.